Een thema wat tijdens mijn opleiding tot casemanager dementie indruk op mij heeft gemaakt is rouw en verlies bij dementie. Bij dementie kan er al sprake zijn van rouw in de fase dat de diagnose wordt gesteld. Ieder mens is anders en verwerkt dit nieuws op zijn of haar eigen manier en ervaart een rouwproces verschillend. Toch verloopt dit proces bij iedereen in grote lijnen in golven, met sterk wisselende gevoelens van ontkenning, verdriet, agressie, schuld en berusting. Daarnaast is de kans groot dat de persoon die te maken krijgt met dementie al te maken heeft gehad met rouw en verlies bijvoorbeeld door het verlies van een dierbare. Hierbij is het goed om ook aandacht te hebben voor dit rouwproces. Zie aandacht geven aan rouw en verdriet als onderdeel van je zorgtaken.
Bij dementie gaat je naaste steeds minder lijken op de persoon die hij/zij ooit was en je kunt steeds minder contact met hem/haar krijgen. Dit kan soms voelen als verlies. Hierdoor neem je beetje bij beetje afscheid van je naaste. Een van de grootste misverstanden rondom rouw en rouwverwerking is dat er alleen maar gerouwd kan worden om iemand die overleden is.
Uit onderzoek blijkt dat mensen met dementie lijden onder het verlies van eigenwaarde en zelfredzaamheid. Ook zien ze relaties met dierbaren veranderen en hebben ze regelmatig het gevoel niet meer mee te tellen en mee te doen. Dat leidt tot veel verdriet. Hoe mensen met dementie dat verdriet verwerken, verschilt per persoon.
Hoe je dit bespreekbaar kunt maken is persoonsafhankelijk. Vanuit mijn functie als casemanager probeer ik tijdens een gesprek aandacht te hebben voor het benoemen van verlies. Ik laat bewust stiltes vallen om ruimte te creëren voor emotie, maar ik accepteer ook vermijding van het onderwerp omdat dit ook een manier kan zijn om met verdriet om te gaan.
Er zijn veel theorieën geschreven over rouw en verliesverwerking, deze zullen wellicht bij u bekend zijn en deze zijn uitgebreid terug te lezen in de literatuur/ internet. Het bespreekbaar maken van een rouwproces en van het uiteindelijke afscheid kan heel confronterend zijn, maar het is wel heel belangrijk.